မိဘနှင့်ကလေး ဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ အရေးကြီးဆုံး ဗျူဟာ
ဤဆွေးနွေးချက်သည် အဓိပ္ပာယ်ရှိသော မည်သည့်ဆက်ဆံရေး အတွက်မဆို အသုံးဝင်သော နည်းဗျူဟာဖြစ်သည့် ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း (Repair) ၏ အရေးပါပုံကို အသားပေးထားသည်။
ပြဿနာနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အတွေ့အကြုံ
စကားပြောသူသည် အလုပ်ပိခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း စသော ဖိစီးမှုများကြားမှ မိသားစုအတွက် ညစာ ချက်ပြုတ်ပြီးနောက် စိတ်တင်းမာနေချိန်ကို ဥပမာပေးသည်။ ထိုစဉ် သားဖြစ်သူက စားပွဲပေါ်ရှိ ညစာကိုမြင်ပြီး "ကြက်သားချည်းပဲလား၊ စိတ်ပျက်စရာပဲ" ဟု ညည်းတွားသောအခါ စကားပြောသူ (စိတ်ပညာရှင်တစ်ဦး ဖြစ်သော်လည်း) ဒေါသပေါက်ကွဲကာ အော်ဟစ်လိုက်သည်။ ထို့ကြောင့် သားဖြစ်သူက "မုန်းတယ်" ဟု အော်ဟစ်ပြီး အခန်းထဲ ပြေးဝင်ကာ တံခါးကို ဆောင့်ပိတ်သွားခဲ့သည်။
ဤသို့ မိဘတိုင်း အော်ဟစ်ခြင်း သို့မဟုတ် မှားယွင်းမှုများ ပြုလုပ်မိပြီးနောက် ဘာဆက်လုပ်ရမည်ကို မသိဘဲ ဖြစ်ကျန်ခဲ့ရသည်။ ထိုအခါ မိဘက မိမိကိုယ်ကို အပြစ်တင်ကာ "ငါ့ကလေးကို ဖျက်ဆီးလိုက်ပြီ" ဟု စိတ်ဓာတ်ကျတတ်သည်။
ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း (Repair) ၏ အရေးပါမှု
မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ဆက်ဆံရေးတွင်မဆို ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း သည် အကျိုးသက်ရောက်မှု အရှိဆုံး နည်းဗျူဟာဖြစ်သည်။
Repair ဆိုသည်မှာ: ဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်သွားသော အချိန်တစ်ခုသို့ ပြန်သွားခြင်း၊ မိမိ၏ အပြုအမူအတွက် တာဝန်ယူခြင်း နှင့် ထိုအပြုအမူက အခြားသူအပေါ် သက်ရောက်မှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း ဖြစ်သည်။
Apology (တောင်းပန်ခြင်း) နှင့် ကွာခြားချက်: ရိုးရှင်းသော တောင်းပန်ခြင်း (“ဆောရီး၊ ရှေ့ဆက်ရအောင်”) သည် စကားစမြည်ကို ရပ်တန့်စေသော်လည်း၊ ကောင်းသော ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်းသည် စကားစမြည်ကို ပြန်လည်စတင် ဖွင့်ပေးသည်။
မျှော်လင့်ချက်: Repair လုပ်ခြင်းသည် ချို့ယွင်းချက်ရှိခြင်း ကို ကြိုတင်လက်ခံထားသောကြောင့်၊ နောက်တစ်ကြိမ် မှားယွင်းမှုဖြစ်သည့်အခါ မိမိကိုယ်ကို အပြစ်တင်မည့်အစား "ပထမအဆင့် (မှားယွင်းမှု) ပြီးပြီ။ ဒုတိယအဆင့် (ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း) လုပ်ရမယ်" ဟု ခွန်အားယူနိုင်သည်။
ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း မပြုလုပ်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော အန္တရာယ်
မိဘက ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း မလုပ်ပါက ကလေးသည် တစ်ယောက်တည်း ကျန်ရစ်ပြီး မိမိကိုယ်ကို အပြစ်တင်ခြင်း (Self-blame) ကို မှီခိုအားထားလာတတ်သည်။ ထိုအပြစ်တင်စိတ်က "ငါ့မှာ တစ်ခုခု မှားနေတာပဲ" "ငါ မချစ်ခံရဘူး" စသည့် ခံစားချက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ကြီးပြင်းလာသောအခါ စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ စိတ်ဓာတ်ကျမှု နှင့် တန်ဖိုးမရှိဟု ခံစားရခြင်း တို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ကလေးအတွက်၊ မိဘက အပြစ်ကင်းပြီး ကမ္ဘာလုံခြုံကြောင်း သိရှိနေရန်အတွက် မိမိကိုယ်ကို အပြစ်တင်ခြင်းက ပို၍ အလိုက်သင့်ဖြစ်စေသည်။
ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်းသည် ကလေး၏ မိမိကိုယ်ကို အပြစ်တင်သည့် ဇာတ်လမ်း ကို ဖယ်ရှားပေးပြီး ဘေးကင်းလုံခြုံမှု၊ ဆက်သွယ်မှုနှင့် ချစ်ခြင်းမေတ္တာ စသည့် အစိတ်အပိုင်းများကို ထပ်ပေါင်းထည့်ပေးသည်။
ပြန်လည်ပြုပြင်ရန် အဆင့် (၂) ဆင့်
၁။ မိမိကိုယ်ကို ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း (Repair with yourself):
အခြားသူကို နားလည်မှုနှင့် စာနာမှု မပေးနိုင်မီ မိမိကိုယ်ကို အရင်ပေးရမည်။
မိမိ၏ လုပ်ရပ် (အော်ဟစ်ခဲ့ခြင်း) ကို မိမိ၏ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး (ကောင်းမွန်သော မိဘ) မှ ခွဲခြားပါ။ "ငါ ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ ကောင်းတဲ့ မိဘ တစ်ယောက်ပဲ" ဟု ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြောပါ။ ဤအချက်က ပြောင်းလဲမှုအတွက် တာဝန်ယူရန် ခွန်အား ဖြစ်စေသည်။
၂။ ကလေးနှင့် ပြန်လည်ပြုပြင်ခြင်း (Repair with your child):
ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်ကို ပြောပြပါ။
တာဝန်ယူပါ။
နောက်တစ်ကြိမ် မည်သို့ ပြုမူမည်ကို ဖော်ပြပါ။
ဥပမာ: "သားရေ... မနေ့ညက မေမေ မီးဖိုချောင်မှာ အော်လိုက်တာကို စဉ်းစားနေမိတယ်။ တောင်းပန်ပါတယ်ကွယ်။ ကြောက်သွားမှာ သေချာပါတယ်။ အဲဒါ မင်းအမှား မဟုတ်ဘူး။ နောက်တစ်ခါ စိတ်ရှုပ်လာရင်တောင် စိတ်မတိုအောင် မေမေ ကြိုးစားသွားမယ်" ဟု ပြောပါ။
ဤသို့ စက္ကန့် ၁၅ ခန့် ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှုသည် ကလေး၏ စိတ်ထဲတွင် မိမိကိုယ်ကို အပြစ်တင်ခြင်းမှ မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုနှင့် လုံခြုံမှု သို့ ပြောင်းလဲပေးနိုင်သည်။
မလုပ်သင့်သော အရာများ (Not Repair): "မင်းသာ ညစာကို မညည်းရင် အမေ အော်စရာ မလိုဘူး" စသဖြင့် ကလေးကို ပြန်၍ အပြစ်ပုံချခြင်းသည် ပြန်လည်ဆက်သွယ်မှုကို ပျက်စီးစေပြီး ကလေးအား မိမိ၏ ဒေါသကို သူတို့က ဖြစ်စေသည်ဟု ထင်စေသည်။
နိဂုံးချုပ်
မည်သည့်အခါမှ နောက်ကျခြင်း မရှိပါ။ သင်၏ လူကြီးဘဝတွင် သင့်မိဘက ဖုန်းဆက်ပြီး "ကလေးဘဝက မင်း ခံစားခဲ့ရတဲ့ ခံစားချက်တွေဟာ မင်းအမှားမဟုတ်ဘူး၊ အမေ/အဖေ ပင်ပန်းနေလို့ပါ" ဟု ပြန်လည်ပြုပြင်စကား ပြောခဲ့လျှင် သင် မည်မျှ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမည်ကို စဉ်းစားပါ။ သင့်ကလေး၏ ဘဝဇာတ်လမ်းသည် သင့်ထက် ပိုတိုသေးသောကြောင့်၊ သင်သည် လက်တွေ့ကျသော ပြုပြင်မှုများဖြင့် သူတို့၏ အတိတ်ကို ထိထိရောက်ရောက် ပြောင်းလဲ ပေးနိုင်သည်ဟု နားလည်စေလိုပါသည်။